Moja Płaza
Miejscowość Płaza
Historia naszej wsi
Pierwsza wzmianka źródłowa o Płazie pochodzi z roku 1376, kiedy wspomniany został jej właściciel Stefan Płaza herbu Topór. Od roku 1398 wymieniony jest w źródłach historycznych miejscowy pleban. Średniowieczna wieś Płaza miała bardzo podobne rozplanowanie do sąsiedniej wsi Kościelec. W połowie XV wieku dziedzicami wsi byli bracia Mikołaj i Jakub Płazowie. Za ich czasów obszar Płazy rozpadał się na 3 role szlacheckie, grunta plebańskie i łany kmiece. Historycy przypuszczają, że obie wsie powstały w tym samym czasie. Wtedy też wybudowano drewniany kościół parafialny pod wezwaniem Podniesienia Krzyża Świętego.
Kościół rozpoczął budować proboszcz miejscowy Bartłomiej, dokończył zaś Tomasz Żydek przy pomocy ówczesnych dziedziców Baltazara Charmęskiego, Jana Radeckiego i Stanisława Płazkiego w roku 1576. Według Księgi Poborowej ziemi proszowskiej z roku 1581, jedną część wsi dziedziczyli wspomniani Jan Radecki, Baltazar Charmęski i Stanisław Płazki, drugą zaś Jakób Bełkacki, dziedzic Kościelca i Brzezia. Pierwsi trzej mieli 5 półłanków kmiecych, 3 zagrodników z rolą, 9 zagrodników bez roli, 2 komorników z bydłem, 5 komorników bez bydła, 2 rzemieślników i 1 roli; drugi zaś miał 5 łanów kmiecych, 5 zagrodników bez roli, 2 komorników z bydłem, 5 komorników bez bydła.
W czasie potopu szwedzkiego w latach 1655 – 1657 wieś została zniszczona, a kościół splądrowany.
W 1683 r. przez Płazę przechodziły wojska polskie pod dowództwem Jana III Sobieskiego. Podążano do Austrii, aby pomóc jej obronić się przed nawałą turecką (tzw. „odsiecz wiedeńska”).
W XVIII w. w centrum wsi powstał barokowy dwór, który w połowie XIX w. został przebudowany na pałac staraniem hrabiego Wincentego Szembeka. Obecnie w pałacu mieści się Dom Pomocy Społecznej dla Dorosłych.
Nowym elementem w krajobrazie stała się aleja wysadzana drzewami kasztanowymi przy obecnej ul. Sobieskiego. Znikły przykościelne cmentarze, zamiast których pojawiły się nowe, położone poza zabudową wiejską.
W roku 1893 przy drodze prowadzącej do Chrzanowa uruchomiono tzw. Wapiennik. Założycielem zakładu był ówczesny właściciel Płazy Retinger. Interesującym zabytkiem architektury przemysłowej jest kręgowy piec do wypalania wapna typu „Hoffman”, ostatnia tego typu budowla zachowana w Polsce. Przed wybuchem II wojny światowej wybudowano w Płazie nowy budynek szkolny, w którym obecnie mieści się szkoła podstawowa.
We wrześniu 1939 r. do Płazy wkroczyli Niemcy. Zachodnia część ziemi chrzanowskiej została wcielona do tzw. Nowej rzeszy. Okupant obrabował szereg pałaców i dworów z różnego rodzaju dzieł sztuki. Straty poniosły również kościoły i klasztory.Zostały skonfiskowane prawie wszystkie dzwony kościelne, także zabytkowe. Zaczęto wywłaszczać chłopskie rodziny we wsiach. Przydzielano ziemie Niemcom besarabski zaś Polaków zmuszano do prac u kolonistów niemieckich, zbędnych wywożono przymusowo na roboty do Niemiec. Dla mieszkańców wsi nastały czasy strachu i niedostatku, lęku o najbliższych. W odpowiedzi na politykę Niemców powstały organizacje zbrojne do walki z okupantem. Kres okupacji hitlerowskiej na ziemi chrzanowskiej nastąpił między 17 a 24 stycznia 1945 r.
Po wojnie Płaza rozbudowała się. Powstały nowe domy i osiedle tzw. Działki. Wybudowano ośrodek zdrowia, sklep, odbudowano szkołę. Rozpoczęto starania o budowę sali gimnastycznej. Wybudowano nie tylko salę, ale również nowy segment szkoły, w którym obecnie jest Publiczne Gimnazjum Nr 5 w Płazie. Powstał też nowy, obszerny kościół. Kamień poświęcił sam papież Jan Paweł II w 1983 r. W Płazie istnieje klub sportowy LKS ” Tempo” Płaza. Boisko tego klubu znajduje się na „Skale” przy ulicy Korczaka.